ЁЯХЙ️ рдЧीрддा рдХा рд╕ाрд░ рдЕрдз्рдпाрдп 12 рд╢्рд▓ोрдХ 15 - ЁЯФердЬीрд╡рди рдоें рд╕्рдеिрд░рддा рдкाрдиे рдХी рдХुंрдЬीЁЯМЯ
॥ реР рд╢्рд░ीрдкрд░рдоाрдд्рдордиे рдирдоः ॥
ЁЯХЙ️ рдЧीрддा рдХा рд╕ाрд░ рдЕрдз्рдпाрдп 12 рд╢्рд▓ोрдХ 15 - ЁЯФердЬीрд╡рди рдоें рд╕्рдеिрд░рддा рдкाрдиे рдХी рдХुंрдЬीЁЯМЯ
"рдХ्рдпा рдЖрдкрдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЫोрдЯी-рдЫोрдЯी рдмाрддों рдкрд░ рдЧुрд╕्рд╕ा рдЖ рдЬाрддा рд╣ै?
рдХ्рдпा рдЖрдк рдЪाрд╣рддे рд╣ैं рдРрд╕ी рд╢рдХ्рддि, рдЬिрд╕рд╕े рдХोрдИ рднी рдкрд░िрд╕्рдеिрддि рдЖрдкрдХो рд╡िрдЪрд▓िрдд рди рдХрд░ рдкाрдП?
рддो рдпрд╣ рд╢्рд▓ोрдХ рдЖрдкрдХे рд▓िрдП рд╣ै।
рдЖрдЬ рд╣рдо рд╕рдордЭेंрдЧे— “рднрдЧрд╡рдж рдЧीрддा рдЕрдз्рдпाрдп 12 рд╢्рд▓ोрдХ 15” рдХा рдЧंрднीрд░ рдФрд░ рд╕ुंрджрд░ рд╕ंрджेрд╢।"
"ЁЯХЙ️ ЁЯЩП рдЬрдп рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг!
рднाрд░рддीрдп рдЬीрд╡рди-рджрд░्рд╢рди рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдХिрд╕ी рднी рдЧ्рд░ंрде рдХी рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдЙрдкрдпोрдЧिрддा рдЗрд╕ рдмाрдд рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рдХрд░рддी рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдоाрдирд╡ рдХो рдЙрд╕рдХे рдкрд░рдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдоें рдХिрддрдиी рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╕िрдж्рдз рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рдХрд╕ौрдЯी рдкрд░ рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рдЧ्рд░ंрде рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЦрд░ा рдЙрддрд░рддा рд╣ै, рддो рд╡рд╣ рд╣ै – рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा। рдпрд╣ рди рдХेрд╡рд▓ рд╣рдоें рдЬीрд╡рди рдЬीрдиे рдХी рдХрд▓ा рд╕िрдЦाрддी рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдЖрдд्рдоा рдХी рдоुрдХ्рддि рдХा рдоाрд░्рдЧ рднी рдк्рд░рд╢рд╕्рдд рдХрд░рддी рд╣ै।"
"рдЕрдм рд░ुрдХिрдП — рдПрдХ рд╕рд╡ाрд▓ рд╣ै рдЖрдкрд╕े...
рдХ्рдпा рдЖрдк рд╕рдЪ рдоें рдЗрд╕ рджिрд╡्рдп рдЬ्рдЮाрди рдХो рдЕрдзूрд░ा рдЫोрдб़рдиा рдЪाрд╣ेंрдЧे?
рдеोрдб़ा рд╕ोрдЪिрдП… рдЬрдм рдХिрд╕ी рдХो рд╕्рд╡рдпं рдк्рд░рднु рдХी рд╡ाрдгी рд╕ुрдирдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рдоिрд▓рддा рд╣ै, рддो рдХ्рдпा рд╡рд╣ рдЕрд╡рд╕рд░ рдпूँ рд╣ी рдЬाрдиे рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП?
рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рдЕрдм рддрдХ рд╣рдоें рд╕ुрди рд░рд╣े рд╣ैं, рддो рд╕рдордЭ рд▓ीрдЬिрдП — рдпрд╣ рдХोрдИ рд╕ंрдпोрдЧ рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдк्рд░рднु рдХी рд╡िрд╢ेрд╖ рдХृрдкा рд╣ै।
рдЖрдкрдХे рдХाрдиों рддрдХ рдЬो рд╢рдм्рдж рдкрд╣ुँрдЪ рд░рд╣े рд╣ैं, рд╡ो рд╕िрд░्рдл рдЖрд╡ाрдЬ़ рдирд╣ीं… рд╡ो рдЙрд╕ рдкрд░рдо рдЪेрддрдиा рдХा рд╕ंрджेрд╢ рд╣ैं, рдЬो рдЖрдкрдХो рдЬрдЧाрдиे рдЖрдИ рд╣ै।
рд╣рдо рддो рдмрд╕ рдоाрдз्рдпрдо рд╣ैं — рдЕрд╕рд▓ी рд╕ंрджेрд╢рд╡ाрд╣рдХ рддो рд╕्рд╡рдпं рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рд╣ैं।
рддो рдмोрд▓िрдП… рдХ्рдпा рдЖрдк рдЗрд╕ рдЕрдоूрд▓्рдп рдЕрд╡рд╕рд░ рдХो рдЕрдзूрд░ा рдЫोрдб़ рджेंрдЧे? рдпा рд╣рдоाрд░े рд╕ाрде рдЕंрдд рддрдХ рдЗрд╕ рдпाрдд्рд░ा рдоें рдЬुрдб़ेंрдЧे?
⏳рд╡ीрдбिрдпो рдХो рдЕंрдд рддрдХ рджेрдЦें — рдХ्рдпोंрдХि рдЖрдЦ़िрд░ рдоें рдоिрд▓ेрдЧा рдПрдХ рд╕рд╡ाрд▓, рдФрд░ рд╕рд╣ी рдЙрдд्рддрд░ рдкрд░ рд░िрд╡ॉрд░्рдб। Like рдХрд░ें, Share рдХрд░ें рдФрд░ Subscribe рдЬ़рд░ूрд░ рдХрд░ें। рд╣рдо рд╕рдм рдоिрд▓рдХрд░ рдк्рд░рднु рдХे рд╕ंрджेрд╢ рдХो рдЬрди рдЬрди рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрдПँ। "
"рдкिрдЫрд▓े рд╡ीрдбिрдпो рдоें рд╣рдордиे рдкрдв़ा рд╢्рд▓ोрдХ 13-14 рдЬिрд╕рдоें рд╢ुрдж्рдз рднрдХ्рддि рдХे рдЧुрдгों рдХा рд╡рд░्рдгрди рдеा — рдЬैрд╕े рдХрд░ुрдгा, рдж्рд╡ेрд╖рд░рд╣िрддрддा рдФрд░ рд╕ंрддोрд╖।
рдЕрдЧрд░ рдЖрдкрдиे рд╡ो рдирд╣ीं рджेрдЦा, рддो рдбिрд╕्рдХ्рд░िрдк्рд╢рди рдоें рд▓िंрдХ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै — рдЬрд░ूрд░ рджेрдЦें।
ЁЯУМ рдЖрдЬ рдХा рдкрд░िрдЪрдп (Shloka Context)
рдЕрдм рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдЕрдЧрд▓े рд╕्рддрд░ рдХा рднрдХ्рддि рдпोрдЧ рд╡рд░्рдгрди рдХрд░рддे рд╣ैं—
рд╡ो рд╡्рдпрдХ्рддि рдЬो рджूрд╕рд░ों рдХो рдХрд╖्рдЯ рдирд╣ीं рджेрддा, рдФрд░ рдЦुрдж рднी рдХिрд╕ी рдХे рдХрд╖्рдЯ рд╕े рд╡िрдЪрд▓िрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा;
рд╡рд╣ी рд╕рдЪ्рдЪा рдпोрдЧी рд╡ рднрдХ्рддि рдоाрд░्рдЧ рдХा рдЕрдиुрдпाрдпी рд╣ै।
ЁЯзШ♂️ Shloka Learning (рд╢्рд▓ोрдХ, рд╕рдорд╕्рдпा рдФрд░ рд╕рдоाрдзाрди)
✅ рдЕрдз्рдпाрдп 12, рд╢्рд▓ोрдХ 15
""рдпрд╕्рдоाрди्рдиोрдж्рд╡िрдЬрддे рд▓ोрдХो рд▓ोрдХाрди्рдиोрдж्рд╡िрдЬрддे рдЪ рдп:।
рд╣рд░्рд╖ाрдорд░्рд╖рднрдпोрдж्рд╡ेрдЧैрд░्рдоुрдХ्рддो рдп: рд╕ рдЪ рдоे рдк्рд░िрдп:॥""
ЁЯУМ рднाрд╡ाрд░्рде (Meaning in Simple Hindi):
рдЬिрд╕рд╕े рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рдХोрдИ рдХрд╖्рдЯ рди рд╣ो, рдФрд░ рдЬो рд╕्рд╡рдпं рд╕ंрд╕ाрд░ рд╕े рдХрд╖्рдЯिрдд рди рд╣ोрддा рд╣ो,
рдЬो рд╣рд░्рд╖, рдЕрдорд░्рд╖, рднрдп рдФрд░ рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ो — рд╡рд╣ी рдоुрдЭे рдк्рд░िрдп рд╣ै।"
"рд╢्рд░ी рд╣рд░ि
рдмोрд▓ो рдЧ्рд░ंрдерд░ाрдЬ рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рдЬी рдХी рдЬрдп
рдЧीрддा рд╕ुрдЧीрддा рдХрд░्рддрд╡्рдпा рдХिрдорди्рдпैः рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рд╡िрд╕्рддрд░ैः । рдпा рд╕्рд╡рдпं рдкрдж्рдо рдиाрднрд╕्рдп рдоुрдЦ рдкрдж्рдоाрдж्рд╡िрдиिः рд╕ृрддा ।।
рдЕрде рдз्рдпाрдирдо्
рд╢ाрди्рддाрдХाрд░ं рднुрдЬрдЧ рд╢рдпрдиं рдкрдж्рдо рдиाрднं рд╕ुрд░ेрд╢ं рд╡िрд╢्рд╡ рдЖрдзाрд░ं рдЧрдЧрди рд╕рджृрд╢ं рдоेрдШрд╡рд░्рдгं рд╢ुрднाрдЩ्рдЧрдо् । рд▓рдХ्рд╖्рдоी рдХाрди्рддं рдХрдорд▓ рдирдпрдиं рдпोрдЧिрднि: рдз्рдпाрди рдЧрдо्рдпрдо рд╡рди्рджे рд╡िрд╖्рдгुं рднрд╡ рднрдпрд╣рд░ं рд╕рд░्рд╡ рд▓ोрдХैрдХ рдиाрдердо् ॥
рдпं рдм्рд░рд╣्рдоा рд╡рд░ुрдгेрди्рдж्рд░ рд░ुрдж्рд░рдорд░ुрддः рд╕्рддुрди्рд╡рди्рддि рджिрд╡्рдпैः рд╕्рддрд╡ै- рд░्рд╡ेрджैः рд╕ाрдЩ्рдЧ рдкрдж рдХ्рд░рдоोрдкрдиिрд╖рджै: рдЧाрдпрди्рддि рдпं рд╕ाрдордЧाः । рдз्рдпाрди рдЕрд╡рд╕्рдеिрдд рддрдж्рдЧрддेрди рдордирд╕ा рдкрд╢्рдпрди्рддि рдпं рдпोрдЧिрдиो- рдпрд╕्рдпाрди्рддं рди рд╡िрджुः рд╕ुрд░ рдЕрд╕ुрд░рдЧрдгा рджेрд╡ाрдп рддрд╕्рдоै рдирдоः ॥
рд╡рд╕ुрджेрд╡ рд╕ुрддं рджेрд╡ं рдХंрд╕ рдЪाрдгूрд░ рдорд░्рджрдирдо् । рджेрд╡рдХी рдкрд░рдоाрдирди्рджं рдХृрд╖्рдгं рд╡рди्рджे рдЬрдЧрдж्рдЧुрд░ुрдо् ॥"
"рд╣рд░्рд╖ाрджि рд╡िрдХाрд░ोंрд╕े рд░рд╣िрдд рдФрд░ рд╕рдмрдХो рдЕрднрдп рджेрдиेрд╡ाрд▓े рдк्рд░िрдп рднрдХ्рддрдХे рд▓рдХ्рд╖рдг।
(рд╢्рд▓ोрдХ-резрел)
рдпрд╕्рдоाрди्рдиोрдж्рд╡िрдЬрддे рд▓ोрдХो рд▓ोрдХाрди्рдиोрдж्рд╡िрдЬрддे рдЪ рдпः । рд╣рд░्рд╖ाрдорд░्рд╖рднрдпोрдж्рд╡ेрдЧैрд░्-рдоुрдХ्рддो рдпः рд╕ рдЪ рдоे рдк्рд░िрдпः ॥
рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХी рд╡िрдзि - рдпрд╕्рдоाрдд्, рди, рдЙрдж्рд╡िрдЬрддे, рд▓ोрдХः, рд▓ोрдХाрдд्, рди, рдЙрдж्рд╡िрдЬрддे, рдЪ, рдпः, рд╣рд░्рд╖ाрдорд░्рд╖рднрдпोрдж्рд╡ेрдЧैः, рдоुрдХ्рддः, рдпः, рд╕ः, рдЪ, рдоे, рдк्рд░िрдпः ॥ резрел ॥
рд╢рдм्рджाрд░्рде - рдпрд╕्рдоाрдд् рдЕрд░्рдеाрдд् рдЬिрд╕рд╕े, рд▓ोрдХः рдЕрд░्рдеाрдд् рдХोрдИ рднी рдЬीрд╡, рди рдЙрдж्рд╡िрдЬрддे рдЕрд░्рдеाрдд् рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा, рдЪ рдЕрд░्рдеाрдд् рдФрд░, рдпः рдЕрд░्рдеाрдд् рдЬो (рд╕्рд╡рдпं рднी), рд▓ोрдХाрдд् рдЕрд░्рдеाрдд् рдХिрд╕ी рдЬीрд╡рд╕े, рди рдЙрдж्рд╡िрдЬрддे рдЕрд░्рдеाрдд् рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा, рдЪ рдЕрд░्рдеाрдд् рддрдеा, рдпः рдЕрд░्рдеाрдд् рдЬो, рд╣рд░्рд╖ाрдорд░्рд╖рднрдпोрдж्рд╡ेрдЧैः рдЕрд░्рдеाрдд् рд╣рд░्рд╖, рдЕрдорд░्рд╖ рднрдп рдФрд░ рдЙрдж्рд╡ेрдЧाрджिрд╕े, рдоुрдХ्рддः рдЕрд░्рдеाрдд् рд░рд╣िрдд рд╣ै, рд╕ः рдЕрд░्рдеाрдд् рд╡рд╣ рднрдХ्рдд, рдоे рдЕрд░्рдеाрдд् рдоुрдЭрдХो, рдк्рд░िрдпः рдЕрд░्рдеाрдд् рдк्рд░िрдп рд╣ै।
рдЕрд░्рде - рдЬिрд╕рд╕े рдХोрдИ рднी рдЬीрд╡ рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдФрд░ рдЬो рд╕्рд╡рдпं рднी рдХिрд╕ी рдЬीрд╡рд╕े рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा; рддрдеा рдЬो рд╣рд░्рд╖, рдЕрдорд░्рд╖*, рднрдп рдФрд░ рдЙрдж्рд╡ेрдЧाрджिрд╕े рд░рд╣िрдд рд╣ै— рд╡рд╣ рднрдХ्рдд рдоुрдЭрдХो рдк्рд░िрдп рд╣ै ॥ резрел ॥
рд╡्рдпाрдЦ्рдпा'рдпрд╕्рдоाрди्рдиोрдж्рд╡िрдЬрддे рд▓ोрдХः ' - рднрдХ्рдд рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рдФрд░ рд╕рдмрдоें рдЕрдкрдиे рдкрд░рдордк्рд░िрдп рдк्рд░рднुрдХो рд╣ी рджेрдЦрддा рд╣ै। рдЕрддः рдЙрд╕рдХी рджृрд╖्рдЯिрдоें рдорди, рд╡ाрдгी рдФрд░ рд╢рд░ीрд░рд╕े рд╣ोрдиेрд╡ाрд▓ी рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдХ्рд░िрдпाрдПँ рдПрдХрдоाрдд्рд░ рднрдЧрд╡ाрди् рдХी рдк्рд░рд╕рди्рдирддाрдХे рд▓िрдпे рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ैं (рдЧीрддा рем। рейрез)। рдРрд╕ी рдЕрд╡рд╕्рдеाрдоें рднрдХ्рдд рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░ाрдгीрдХो рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рдХैрд╕े рдкрд╣ुँрдЪा рд╕рдХрддा рд╣ै? рдлिрд░ рднी рднрдХ्рддोंрдХे рдЪрд░िрдд्рд░рдоें рдпрд╣ рджेрдЦрдиेрдоें рдЖрддा рд╣ै рдХि рдЙрдирдХी рдорд╣िрдоा, рдЖрджрд░-рд╕рдд्рдХाрд░ рддрдеा рдХрд╣ीं-рдХрд╣ीं рдЙрдирдХी рдХ्рд░िрдпा, рдпрд╣ाँрддрдХ рдХि рдЙрдирдХी рд╕ौрдо्рдп рдЖрдХृрддिрдоाрдд्рд░рд╕े рднी рдХुрдЫ рд▓ोрдЧ рдИрд░्рд╖्рдпाрд╡рд╢ рдЙрдж्рд╡िрдЧ्рди рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं рдФрд░ рднрдХ्рддोंрд╕े рдЕрдХाрд░рдг рдж्рд╡ेрд╖ рдФрд░ рд╡िрд░ोрдз рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं।
рд▓ोрдЧोंрдХो рднрдХ्рддрд╕े рд╣ोрдиेрд╡ाрд▓े рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХे рд╕рдо्рдмрди्рдзрдоें рд╡िрдЪाрд░ рдХिрдпा рдЬाрдп, рддो рдпрд╣ी рдкрддा рдЪрд▓ेрдЧा рдХि рднрдХ्рддрдХी рдХ्рд░िрдпाрдПँ рдХрднी рдХिрд╕ीрдХे рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХा рдХाрд░рдг рдирд╣ीं рд╣ोрддीं; рдХ्рдпोंрдХि рднрдХ्рдд рдк्рд░ाрдгिрдоाрдд्рд░рдоें рднрдЧрд╡ाрди् рдХो рд╣ी рджेрдЦрддा рд╣ै- 'рд╡ाрд╕ुрджेрд╡ः рд╕рд░्рд╡рдо्' (рдЧीрддा рен। резреп)। рдЙрд╕рдХी рдоाрдд्рд░ рдХ्рд░िрдпाрдПँ рд╕्рд╡рднाрд╡рддः рдк्рд░ाрдгिрдпोंрдХे рдкрд░рдорд╣िрддрдХे рд▓िрдпे рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ैं। рдЙрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХрднी рднूрд▓рд╕े рднी рдХिрд╕ीрдХे рдЕрд╣िрддрдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рдЬिрдирдХो рдЙрд╕рд╕े рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рд╣ोрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдЙрдирдХे рдЕрдкрдиे рд░ाрдЧ-рдж्рд╡ेрд╖рдпुрдХ्рдд рдЖрд╕ुрд░ рд╕्рд╡рднाрд╡рдХे рдХाрд░рдг рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдЕрдкрдиे рд╣ी рджोрд╖рдпुрдХ्рдд рд╕्рд╡рднाрд╡рдХे рдХाрд░рдг рдЙрдирдХो рднрдХ्рддрдХी рд╣िрддрдкूрд░्рдг рдЪेрд╖्рдЯाрдПँ рднी рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдЬрдирдХ рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддी рд╣ैं। рдЗрд╕рдоें рднрдХ्рддрдХा рдХ्рдпा рджोрд╖? рднрд░्рддृрд╣рд░िрдЬी рдХрд╣рддे рд╣ैं-
рдоृрдЧрдоीрдирд╕рдЬ्рдЬрдиाрдиां рддृрдгрдЬрд▓рд╕ंрддोрд╖рд╡िрд╣िрддрд╡ृрдд्рддीрдиाрдо् । рд▓ुрдм्рдзрдХрдзीрд╡рд░рдкिрд╢ुрдиा рдиिрд╖्рдХाрд░рдгрд╡ैрд░िрдгो рдЬрдЧрддि ॥ (рднрд░्рддृрд╣рд░ि-рдиीрддिрд╢рддрдХ ремрез)
'рд╣рд░िрдг, рдордЫрд▓ी рдФрд░ рд╕рдЬ्рдЬрди рдХ्рд░рдорд╢ः рддृрдг, рдЬрд▓ рдФрд░ рд╕ंрддोрд╖рдкрд░ рдЕрдкрдиा рдЬीрд╡рди-рдиिрд░्рд╡ाрд╣ рдХрд░рддे рд╣ैं (рдХिрд╕ीрдХो рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдХрд╣рддे); рдкрд░рди्рддु рд╡्рдпाрдз, рдордЫुрдП рдФрд░ рджुрд╖्рдЯрд▓ोрдЧ рдЕрдХाрд░рдг рд╣ी рдЗрдирд╕े рд╡ैрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं।'
рд╡ाрд╕्рддрд╡рдоें рднрдХ्рддोंрдж्рд╡ाрд░ा рджूрд╕рд░े рдордиुрд╖्рдпोंрдХे рдЙрдж्рд╡िрдЧ्рди рд╣ोрдиेрдХा рдк्рд░рд╢्рди рд╣ी рдкैрджा рдирд╣ीं рд╣ोрддा, рдк्рд░рдд्рдпुрдд рднрдХ्рддोंрдХे рдЪрд░िрдд्рд░рдоें рдРрд╕े рдк्рд░рд╕ंрдЧ рджेрдЦрдиेрдоें рдЖрддे рд╣ैं рдХि рдЙрдирд╕े рдж्рд╡ेрд╖ рд░рдЦрдиेрд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧ рднी рдЙрдирдХे рдЪिрди्рддрди рдФрд░ рд╕ंрдЧ-рджрд░्рд╢рди-рд╕्рдкрд░्рд╢-рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдкрдХे рдк्рд░рднाрд╡рд╕े рдЕрдкрдиा рдЖрд╕ुрд░ рд╕्рд╡рднाрд╡ рдЫोрдб़рдХрд░ рднрдХ्рдд рд╣ो рдЧрдпे। рдРрд╕ा рд╣ोрдиेрдоें рднрдХ्рддोंрдХा рдЙрджाрд░рддाрдкूрд░्рдг рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╣ी рд╣ेрддु рд╣ै।
рдЙрдоा рд╕ंрдд рдХрдЗ рдЗрд╣рдЗ рдмрдб़ाрдИ। рдоंрдж рдХрд░рдд рдЬो рдХрд░рдЗ рднрд▓ाрдИ ॥ (рдоाрдирд╕ рел।рекрез।рек)
рдкрд░рди्рддु рднрдХ्рддोंрд╕े рдж्рд╡ेрд╖ рдХрд░рдиेрд╡ाрд▓े рд╕рднी рд▓ोрдЧोंрдХो рд▓ाрдн рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ो-рдРрд╕ा рдиिрдпрдо рднी рдирд╣ीं рд╣ै।
рдЕрдЧрд░ рдРрд╕ा рдоाрди рд▓िрдпा рдЬाрдп рдХि рднрдХ्рддрд╕े рдХिрд╕ीрдХो рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рд╣ोрддा рд╣ी рдирд╣ीं рдЕрдерд╡ा рджूрд╕рд░े рд▓ोрдЧ рднрдХ्рддрдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдХोрдИ рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░рддे рд╣ी рдирд╣ीं рдпा рднрдХ्рддрдХे рд╢рдд्рд░ु-рдоिрдд्рд░ рд╣ोрддे рд╣ी рдирд╣ीं, рддो рдлिрд░ рднрдХ्рддрдХे рд▓िрдпे рд╢рдд्рд░ु-рдоिрдд्рд░, рдоाрди-рдЕрдкрдоाрди, рдиिрди्рджा-рд╕्рддुрддि рдЖрджिрдоें рд╕рдо рд╣ोрдиेрдХी рдмाрдд (рдЬो рдЖрдЧे рдЕрдаाрд░рд╣рд╡ें-рдЙрди्рдиीрд╕рд╡ें рд╢्рд▓ोрдХोंрдоें рдХрд╣ी рдЧрдпी рд╣ै) рдирд╣ीं рдХрд╣ी рдЬाрддी। рддाрдд्рдкрд░्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд▓ोрдЧोंрдХो рдЕрдкрдиे рдЖрд╕ुрд░ рд╕्рд╡рднाрд╡рдХे рдХाрд░рдг рднрдХ्рддрдХी рд╣िрддрдХрд░ рдХ्рд░िрдпाрдУंрд╕े рднी рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै рдФрд░ рд╡े рдмрджрд▓ेрдХी рднाрд╡рдиाрд╕े рднрдХ्рддрдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдЪेрд╖्рдЯा рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं рддрдеा рдЕрдкрдиेрдХो рдЙрд╕ рднрдХ्рддрдХा рд╢рдд्рд░ु рдоाрди рд╕рдХрддे рд╣ैं; рдкрд░рди्рддु рднрдХ्рддрдХी рджृрд╖्рдЯिрдоें рди рддो рдХोрдИ рд╢рдд्рд░ु рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рди рдХिрд╕ीрдХो рдЙрдж्рд╡िрдЧ्рди рдХрд░рдиेрдХा рдЙрд╕рдХा рднाрд╡ рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै।
'рд▓ोрдХाрди्рдиोрдж्рд╡िрдЬрддे рдЪ рдпः' - рдкрд╣рд▓े рднрдЧрд╡ाрди् рдиे рдмрддाрдпा рдХि рднрдХ्рддрд╕े рдХिрд╕ी рдк्рд░ाрдгीрдХो рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдФрд░ рдЕрдм рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдкрджोंрд╕े рдпрд╣ рдмрддाрддे рд╣ैं рдХि рднрдХ्рддрдХो рдЦुрдж рднी рдХिрд╕ी рдк्рд░ाрдгीрд╕े рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдЗрд╕рдХे рджो рдХाрд░рдг рд╣ैं-
(рез) рднрдХ्рддрдХे рд╢рд░ीрд░, рдорди, рдЗрди्рдж्рд░िрдпाँ, рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдЖрджिрдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рднी рдЕрдиिрдЪ्рдЫा рдпा рдкрд░ेрдЪ्рдЫाрд╕े рдХ्рд░िрдпाрдПँ рдФрд░ рдШрдЯрдиाрдПँ рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ैं। рдкрд░рди्рддु рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддाрдХा рдмोрдз рд╣ोрдиे рддрдеा рднрдЧрд╡ाрди् рдоें рдЕрдд्рдпрди्рдд рдк्рд░ेрдо рд╣ोрдиेрдХे рдХाрд░рдг рднрдХ्рдд рднрдЧрд╡рдд्рдк्рд░ेрдордоें рдЗрддрдиा рдиिрдордЧ्рди рд░рд╣рддा рд╣ै рдХि рдЙрд╕рдХो рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рдФрд░ рд╕рдмрдоें рднрдЧрд╡ाрди् рдХे рд╣ी рджрд░्рд╢рди рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдпे рдк्рд░ाрдгिрдоाрдд्рд░рдХी рдХ्рд░िрдпाрдУंрдоें (рдЪाрд╣े рдЙрдирдоें рдХुрдЫ рдЙрд╕рдХे рдк्рд░рддिрдХूрд▓ рд╣ी рдХ्рдпों рди рд╣ों) рдЙрд╕рдХो рднрдЧрд╡ाрди् рдХी рд╣ी рд▓ीрд▓ा рджिрдЦाрдпी рджेрддी рд╣ै। рдЕрддः рдЙрд╕рдХो рдХिрд╕ी рднी рдХ्рд░िрдпाрд╕े рдХрднी рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рдирд╣ीं рд╣ोрддा।
(реи) рдордиुрд╖्рдпрдХो рджूрд╕рд░ोंрд╕े рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рддрднी рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬрдм рдЙрд╕рдХी рдХाрдордиा, рдоाрди्рдпрддा, рд╕ाрдзрдиा, рдзाрд░рдгा рдЖрджिрдХा рд╡िрд░ोрдз рд╣ोрддा рд╣ै। рднрдХ्рдд рд╕рд░्рд╡рдеा рдкूрд░्рдгрдХाрдо рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдпे рджूрд╕рд░ोंрд╕े рдЙрдж्рд╡िрдЧ्рди рд╣ोрдиेрдХा рдХोрдИ рдХाрд░рдг рд╣ी рдирд╣ीं рд░рд╣рддा।
'рд╣рд░्рд╖ाрдорд░्рд╖рднрдпोрдж्рд╡ेрдЧैрд░्рдоुрдХ्рддो рдпः рд╕рдЪ рдоे рдк्рд░िрдпः'- рдпрд╣ाँ рд╣рд░्рд╖рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрдиेрдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╕िрдж्рдз рднрдХ्рдд рд╕рдм рдк्рд░рдХाрд░рдХे рд╣рд░्рд╖ाрджि рд╡िрдХाрд░ोंрд╕े рд╕рд░्рд╡рдеा рд░рд╣िрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдкрд░ рдЗрд╕рдХा рдЖрд╢рдп рдпрд╣ рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рд╕िрдж्рдз рднрдХ्рдд рд╕рд░्рд╡рдеा рд╣рд░्рд╖рд░рд╣िрдд (рдк्рд░рд╕рди्рдирддाрд╢ूрди्рдп) рд╣ोрддा рд╣ै, рдк्рд░рдд्рдпुрдд рдЙрд╕рдХी рдк्рд░рд╕рди्рдирддा рддो рдиिрдд्рдп, рдПрдХрд░рд╕, рд╡िрд▓рдХ्рд╖рдг рдФрд░ рдЕрд▓ौрдХिрдХ рд╣ोрддी рд╣ै। рд╣ाँ, рдЙрд╕рдХी рдк्рд░рд╕рди्рдирддा рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рдкрджाрд░्рдеोंрдХे рд╕ंрдпोрдЧ-рд╡िрдпोрдЧрд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рдХ्рд╖рдгिрдХ, рдиाрд╢рд╡ाрди् рддрдеा рдШрдЯрдиे-рдмрдв़рдиेрд╡ाрд▓ी рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рднрдЧрд╡рдж्рдмुрдж्рдзि рд░рд╣рдиेрд╕े рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдЕрдкрдиे рдЗрд╖्рдЯрджेрд╡ рднрдЧрд╡ाрди् рдХो рдФрд░ рдЙрдирдХी рд▓ीрд▓ाрдУंрдХो рджेрдЦ-рджेрдЦрдХрд░ рд╡рд╣ рд╕рджा рд╣ी рдк्рд░рд╕рди्рди рд░рд╣рддा рд╣ै।
рдХिрд╕ीрдХे рдЙрдд्рдХрд░्рд╖ (рдЙрди्рдирддि) рдХो рд╕рд╣рди рди рдХрд░рдиा 'рдЕрдорд░्рд╖' рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рджूрд╕рд░े рд▓ोрдЧोंрдХो рдЕрдкрдиे рд╕рдоाрди рдпा рдЕрдкрдиेрд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕ुрдЦ-рд╕ुрд╡िрдзा, рдзрди, рд╡िрдж्рдпा, рдорд╣िрдоा, рдЖрджрд░-рд╕рдд्рдХाрд░ рдЖрджि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ рджेрдЦрдХрд░ рд╕ाрдзाрд░рдг рдордиुрд╖्рдпрдХे рдЕрди्рддःрдХрд░рдгрдоें рдЙрдирдХे рдк्рд░рддि рдИрд░्рд╖्рдпा рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै; рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕рдХो рджूрд╕рд░ोंрдХा рдЙрдд्рдХрд░्рд╖ рд╕рд╣рди рдирд╣ीं рд╣ोрддा।
рдХрдИ рдмाрд░ рдХुрдЫ рд╕ाрдзрдХोंрдХे рдЕрди्рддःрдХрд░рдгрдоें рднी рджूрд╕рд░े рд╕ाрдзрдХोंрдХी рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЙрди्рдирддि рдФрд░ рдк्рд░рд╕рди्рдирддा рджेрдЦрдХрд░ рдЕрдерд╡ा рд╕ुрдирдХрд░ рдХिंрдЪिрдд् рдИрд░्рд╖्рдпाрдХा рднाрд╡ рдкैрджा рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдкрд░ рднрдХ्рдд рдЗрд╕ рд╡िрдХाрд░рд╕े рд╕рд░्рд╡рдеा рд░рд╣िрдд рд╣ोрддा рд╣ै; рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕рдХी рджृрд╖्рдЯिрдоें рдЕрдкрдиे рдк्рд░िрдп рдк्рд░рднुрдХे рд╕िрд╡ाрдп рдЕрди्рдп рдХिрд╕ीрдХी рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╕рдд्рддा рд░рд╣рддी рд╣ी рдирд╣ीं। рдлिрд░ рд╡рд╣ рдХिрд╕рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдорд░्рд╖ рдХрд░े рдФрд░ рдХ्рдпों рдХрд░े ?
рдЕрдЧрд░ рд╕ाрдзрдХрдХे рд╣ृрджрдпрдоें рджूрд╕рд░ोंрдХी рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЙрди्рдирддि рджेрдЦрдХрд░ рдРрд╕ा рднाрд╡ рдкैрджा рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдоेрд░ी рднी рдРрд╕ी рд╣ी рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдЙрди्рдирддि рд╣ो, рддो рдпрд╣ рднाрд╡ рдЙрд╕рдХे рд╕ाрдзрдирдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ोрддा рд╣ै। рдкрд░рди्рддु рдЕрдЧрд░ рд╕ाрдзрдХрдХे рд╣ृрджрдпрдоें рдРрд╕ा рднाрд╡ рдкैрджा рд╣ो рдЬाрдп рдХि рдЗрд╕рдХी рдЙрди्рдирддि рдХ्рдпों рд╣ो рдЧрдпी, рддो рдРрд╕े рджुрд░्рднाрд╡рдХे рдХाрд░рдг рдЙрд╕рдХे рд╣ृрджрдпрдоें рдЕрдорд░्рд╖рдХा рднाрд╡ рдкैрджा рд╣ो рдЬाрдпрдЧा, рдЬो рдЙрд╕े рдкрддрдирдХी рдУрд░ рд▓े рдЬाрдиेрд╡ाрд▓ा рд╣ोрдЧा।
рдЗрд╖्рдЯрдХे рд╡िрдпोрдЧ рдФрд░ рдЕрдиिрд╖्рдЯрдХे рд╕ंрдпोрдЧрдХी рдЖрд╢ंрдХाрд╕े рд╣ोрдиेрд╡ाрд▓े рд╡िрдХाрд░рдХो 'рднрдп' рдХрд╣рддे рд╣ैं। рднрдп рджो рдХाрд░рдгोंрд╕े рд╣ोрддा рд╣ै- (рез) рдмाрд╣рд░ी рдХाрд░рдгोंрд╕े; рдЬैрд╕े- рд╕िंрд╣, рд╕ाँрдк, рдЪोрд░, рдбाрдХू рдЖрджिрд╕े рдЕрдиिрд╖्рдЯ рд╣ोрдиे рдЕрдерд╡ा рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░рдХी рд╕ांрд╕ाрд░िрдХ рд╣ाрдиि рдкрд╣ुँрдЪрдиेрдХी рдЖрд╢ंрдХाрд╕े рд╣ोрдиेрд╡ाрд▓ा рднрдп рдФрд░ (реи) рднीрддрд░ी рдХाрд░рдгोंрд╕े; рдЬैрд╕े- рдЪोрд░ी, рдЭूрда, рдХрдкрдЯ, рд╡्рдпрднिрдЪाрд░ рдЖрджि рд╢ाрд╕्рдд्рд░-рд╡िрд░ुрдж्рдз рднाрд╡ों рддрдеा рдЖрдЪрд░рдгोंрд╕े рд╣ोрдиेрд╡ाрд▓ा рднрдп।
рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ा рднрдп рдоौрддрдХा рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡िрд╡ेрдХрд╢ीрд▓ рдХрд╣े рдЬाрдиेрд╡ाрд▓े рдкुрд░ुрд╖ोंрдХो рднी рдк्рд░ाрдпः рдоौрддрдХा рднрдп рдмрдиा рд░рд╣рддा рд╣ै।*
- рд╕्рд╡рд░рд╕рд╡ाрд╣ी рд╡िрджुрд╖ोрд╜рдкि рддрдеाрд░ूрдвोрд╜рднिрдиिрд╡ेрд╢ः ॥ (рдкाрддंрдЬрд▓рдпोрдЧрджрд░्рд╢рди реи।реп)
рд╕ाрдзрдХрдХो рднी рдк्рд░ाрдпः рд╕рдд्рд╕ंрдЧ рднрдЬрди-рдз्рдпाрдиाрджि рд╕ाрдзрдиोंрд╕े рд╢рд░ीрд░рдХे рдХृрд╢ рд╣ोрдиे рдЖрджिрдХा рднрдп рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЙрд╕рдХो рдХрднी-рдХрднी рдпрд╣ рднрдп рднी рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рд╕ंрд╕ाрд░рд╕े рд╕рд░्рд╡рдеा рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рд╣ो рдЬाрдиेрдкрд░ рдоेрд░े рд╢рд░ीрд░ рдФрд░ рдкрд░िрд╡ाрд░рдХा рдкाрд▓рди рдХैрд╕े рд╣ोрдЧा ! рд╕ाрдзाрд░рдг рдордиुрд╖्рдпрдХो рдЕрдиुрдХूрд▓ рд╡рд╕्рддुрдХी рдк्рд░ाрдк्рддिрдоें рдмाрдзा рдкрд╣ुँрдЪाрдиेрд╡ाрд▓े рдЕрдкрдиेрд╕े рдмрд▓рд╡ाрди् рдордиुрд╖्рдпрд╕े рднрдп рд╣ोрддा рд╣ै। рдпे рд╕рднी рднрдп рдХेрд╡рд▓ рд╢рд░ीрд░ (рдЬрдбрддा) рдХे рдЖрд╢्рд░рдпрд╕े рд╣ी рдкैрджा рд╣ोрддे рд╣ैं। рднрдХ्рдд рд╕рд░्рд╡рдеा рднрдЧрд╡рдЪ्рдЪрд░рдгोंрдХे рдЖрд╢्рд░िрдд рд░рд╣рддा рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдпे рд╡рд╣ рд╕рджा-рд╕рд░्рд╡рджा рднрдпрд░рд╣िрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рд╕ाрдзрдХрдХो рднी рддрднीрддрдХ рднрдп рд░рд╣рддा рд╣ै, рдЬрдмрддрдХ рд╡рд╣ рд╕рд░्рд╡рдеा рднрдЧрд╡рдЪ्рдЪрд░рдгोंрдХे рдЖрд╢्рд░िрдд рдирд╣ीं рд╣ो рдЬाрддा।
рд╕िрдж्рдз рднрдХ्рддрдХो рддो рд╕рджा, рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рдЕрдкрдиे рдк्рд░िрдп рдк्рд░рднुрдХी рд▓ीрд▓ा рд╣ी рджीрдЦрддी рд╣ै। рдлिрд░ рднрдЧрд╡ाрди् рдХी рд▓ीрд▓ा рдЙрд╕рдХे рд╣ृрджрдпрдоें рднрдп рдХैрд╕े рдкैрджा рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै !
рдордирдХा рдПрдХрд░ूрдк рди рд░рд╣рдХрд░ рд╣рд▓рдЪрд▓рдпुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрдиा 'рдЙрдж्рд╡ेрдЧ' рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ (рдкंрдж्рд░рд╣рд╡ें) рд╢्рд▓ोрдХрдоें 'рдЙрдж्рд╡ेрдЧ' рд╢рдм्рдж рддीрди рдмाрд░ рдЖрдпा рд╣ै। рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХी рдмाрдд рдХрд╣рдХрд░ рднрдЧрд╡ाрди् рдиे рдпрд╣ рдмрддाрдпा рдХि рднрдХ्рддрдХी рдХोрдИ рднी рдХ्рд░िрдпा рдЙрд╕рдХी рдУрд░рд╕े рдХिрд╕ी рдордиुрд╖्рдпрдХे рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХा рдХाрд░рдг рдирд╣ीं рдмрдирддी। рджूрд╕рд░ी рдмाрд░ рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХी рдмाрдд рдХрд╣рдХрд░ рдпрд╣ рдмрддाрдпा рдХि рджूрд╕рд░े рдордиुрд╖्рдпोंрдХी рдХिрд╕ी рднी рдХ्рд░िрдпाрд╕े рднрдХ्рддрдХे рдЕрди्рддःрдХрд░рдгрдоें рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдЗрд╕рдХे рд╕िрд╡ाрдп рджूрд╕рд░े рдХрдИ рдХाрд░рдгोंрд╕े рднी рдордиुрд╖्рдпрдХो рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै; рдЬैрд╕े рдмाрд░-рдмाрд░ рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рдиेрдкрд░ рднी рдЕрдкрдиा рдХाрд░्рдп рдкूрд░ा рди рд╣ोрдиा, рдХाрд░्рдпрдХा рдЗрдЪ्рдЫाрдиुрд╕ाрд░ рдлрд▓ рди рдоिрд▓рдиा, рдЕрдиिрдЪ्рдЫाрд╕े рдЛрддु-рдкрд░िрд╡рд░्рддрди; рднूрдХрдо्рдк, рдмाрдв़ рдЖрджि рджुःрдЦрджाрдпी рдШрдЯрдиाрдПँ рдШрдЯрдиा; рдЕрдкрдиी рдХाрдордиा, рдоाрди्рдпрддा, рд╕िрдж्рдзाрди्рдд рдЕрдерд╡ा рд╕ाрдзрдирдоें рд╡िрдШ्рди рдкрдб़рдиा рдЖрджि। рднрдХ्рдд рдЗрди рд╕рднी рдк्рд░рдХाрд░рдХे рдЙрдж्рд╡ेрдЧोंрд╕े рд╕рд░्рд╡рдеा рдоुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд╣ै- рдпрд╣ рдмрддाрдиेрдХे рд▓िрдпे рд╣ी рддीрд╕рд░ी рдмाрд░ рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХी рдмाрдд рдХрд╣ी рдЧрдпी рд╣ै। рддाрдд्рдкрд░्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рднрдХ्рддрдХे рдЕрди्рддःрдХрд░рдгрдоें 'рдЙрдж्рд╡ेрдЧ' рдиाрдордХी рдХोрдИ рдЪीрдЬ рд░рд╣рддी рд╣ी рдирд╣ीं।
рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХे рд╣ोрдиेрдоें рдЕрдЬ्рдЮाрдирдЬрдиिрдд рдЗрдЪ्рдЫा рдФрд░ рдЖрд╕ुрд░ рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै। рднрдХ्рддрдоें рдЕрдЬ्рдЮाрдирдХा рд╕рд░्рд╡рдеा рдЕрднाрд╡ рд╣ोрдиेрд╕े рдХोрдИ рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рдЗрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рд░рд╣рддी, рдлिрд░ рдЖрд╕ुрд░ рд╕्рд╡рднाрд╡ рддो рд╕ाрдзрдиा-рдЕрд╡рд╕्рдеाрдоें рд╣ी рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рднрдЧрд╡ाрди् рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ी рднрдХ्рддрдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ोрддी рд╣ै। рднрдХ्рдд рдЕрдкрдиी рдХ्рд░िрдпाрдУंрдХे рдлрд▓рд░ूрдкрдоें рдЕрдерд╡ा рдЕрдиिрдЪ्рдЫाрд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдЕрдиुрдХूрд▓-рдк्рд░рддिрдХूрд▓ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдоें рднрдЧрд╡ाрди् рдХा рдХृрдкाрдкूрд░्рдг рд╡िрдзाрди рд╣ी рджेрдЦрддा рд╣ै рдФрд░ рдиिрд░рди्рддрд░ рдЖрдирди्рджрдоें рдордЧ्рди рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЕрддः рднрдХ्рддрдоें рдЙрдж्рд╡ेрдЧрдХा рд╕рд░्рд╡рдеा рдЕрднाрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै।
'рдоुрдХ्рддः' рдкрджрдХा рдЕрд░्рде рд╣ै- рд╡िрдХाрд░ोंрд╕े рд╕рд░्рд╡рдеा рдЫूрдЯा рд╣ुрдЖ। рдЕрди्рддःрдХрд░рдгрдоें рд╕ंрд╕ाрд░рдХा рдЖрджрд░ рд░рд╣рдиेрд╕े рдЕрд░्рдеाрдд् рдкрд░рдоाрдд्рдоाрдоें рдкूрд░्рдгрддрдпा рдорди-рдмुрдж्рдзि рди рд▓рдЧрдиेрд╕े рд╣ी рд╣рд░्рд╖, рдЕрдорд░्рд╖, рднрдп, рдЙрдж्рд╡ेрдЧ рдЖрджि рд╡िрдХाрд░ рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрддे рд╣ैं। рдкрд░рди्рддु рднрдХ्рддрдХी рджृрд╖्рдЯिрдоें рдПрдХ рднрдЧрд╡ाрди् рдХे рд╕िрд╡ाрдп рдЕрди्рдп рдХिрд╕ीрдХी рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╕рдд्рддा рдФрд░ рдорд╣рдд्рддा рди рд░рд╣рдиेрд╕े рдЙрд╕рдоें рдпे рд╡िрдХाрд░ рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ोрддे। рдЙрд╕рдоें рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ी рд╕рдж्рдЧुрдг-рд╕рджाрдЪाрд░ рд░рд╣рддे рд╣ैं।
рдЗрд╕ рд╢्рд▓ोрдХрдоें рднрдЧрд╡ाрди् рдиे 'рднрдХ्рддः' рдкрдж рди рджेрдХрд░ 'рдоुрдХ्рддः' рдкрдж рджिрдпा рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рднрдХ्рдд рдпाрд╡рди्рдоाрдд्рд░ рджुрд░्рдЧुрдг-рджुрд░ाрдЪाрд░ोंрд╕े рд╕рд░्рд╡рдеा рд░рд╣िрдд рд╣ोрддा рд╣ै।
рдЧुрдгोंрдХा рдЕрднिрдоाрди рд╣ोрдиेрд╕े рджुрд░्рдЧुрдг рдЕрдкрдиे-рдЖрдк рдЖ рдЬाрддे рд╣ैं। рдЕрдкрдиेрдоें рдХिрд╕ी рдЧुрдгрдХे рдЖрдиेрдкрд░ рдЕрднिрдоाрдирд░ूрдк рджुрд░्рдЧुрдг рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ो рдЬाрдп рддो рдЙрд╕ рдЧुрдгрдХो рдЧुрдг рдХैрд╕े рдоाрдиा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै? рджैрд╡ी рд╕рдо्рдкрдд्рддि (рд╕рдж्рдЧुрдг) рд╕े рдХрднी рдЖрд╕ुрд░ी рд╕рдо्рдкрдд्рддि (рджुрд░्рдЧुрдг) рдЙрдд्рдкрди्рди рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддी। рдЕрдЧрд░ рджैрд╡ी рд╕рдо्рдкрдд्рддिрд╕े рдЖрд╕ुрд░ी рд╕рдо्рдкрдд्рддिрдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рд╣ोрддी рддो 'рджैрд╡ी рд╕рдо्рдкрдж्рд╡िрдоोрдХ्рд╖ाрдп' (рдЧीрддा резрем। рел) -рдЗрди рднрдЧрд╡рдж्рд╡рдЪрдиोंрдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдордиुрд╖्рдп рдоुрдХ्рдд рдХैрд╕े рд╣ोрддा ? рд╡ाрд╕्рддрд╡рдоें рдЧुрдгोंрдХे рдЕрднिрдоाрдирдоें рдЧुрдг рдХрдо рддрдеा рджुрд░्рдЧुрдг (рдЕрднिрдоाрди) рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЕрднिрдоाрдирд╕े рджुрд░्рдЧुрдгोंрдХी рд╡ृрдж्рдзि рд╣ोрддी рд╣ै; рдХ्рдпोंрдХि рд╕рднी рджुрд░्рдЧुрдг-рджुрд░ाрдЪाрд░ рдЕрднिрдоाрдирдХे рд╣ी рдЖрд╢्рд░िрдд рд░рд╣рддे рд╣ैं।
рднрдХ्рддрдХो рддो рдк्рд░ाрдпः рдЗрд╕ рдмाрддрдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ोрддी рдХि рдоेрд░ेрдоें рдХोрдИ рдЧुрдг рд╣ै। рдЕрдЧрд░ рдЙрд╕рдХो рдЕрдкрдиेрдоें рдХрднी рдХोрдИ рдЧुрдг рджीрдЦрддा рднी рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдЙрд╕рдХो рднрдЧрд╡ाрди् рдХा рд╣ी рдоाрдирддा рд╣ै, рдЕрдкрдиा рдирд╣ीं। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЧुрдгोंрдХा рдЕрднिрдоाрди рди рд╣ोрдиेрдХे рдХाрд░рдг рднрдХ्рдд рд╕рднी рджुрд░्рдЧुрдг-рджुрд░ाрдЪाрд░ों, рд╡िрдХाрд░ोंрд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд╣ै рднрдХ्рддрдХो рднрдЧрд╡ाрди् рдк्рд░िрдп рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдпे рднрдЧрд╡ाрди् рдХो рднी рднрдХ्рдд рдк्рд░िрдп рд╣ोрддे рд╣ैं, (рдЧीрддा - рд╕ाрддрд╡ें рдЕрдз्рдпाрдпрдХा рд╕рдд्рд░рд╣рд╡ाँ рд╢्рд▓ोрдХ)।
рдкрд░िрд╢िрд╖्рдЯ рднाрд╡ - рджूрд╕рд░ेрдХो рд╕рдд्рддा рджेрдиेрд╕े рд╣ी рдЙрдж्рд╡ेрдЧ, рдИрд░्рд╖्рдпा, рднрдп рдЖрджि рд╣ोрддे рд╣ैं। рднрдХ्рддрдХी рджृрд╖्рдЯिрдоें рдПрдХ рднрдЧрд╡ाрди् рдХे рд╕िрд╡ाрдп рджूрд╕рд░ी рдХोрдИ рд╕рдд्рддा рд╣ै рд╣ी рдирд╣ीं, рдлिрд░ рд╡рд╣ рдХिрд╕рд╕े рдЙрдж्рд╡ेрдЧ, рдИрд░्рд╖्рдпा, рднрдп рдЖрджि рдХрд░े рдФрд░ рдХ्рдпों рдХрд░े ? 'рдиिрдЬ рдк्рд░рднुрдордп рджेрдЦрд╣िं рдЬрдЧрдд рдХेрд╣ि рд╕рди рдХрд░рд╣िं рдмिрд░ोрдз' (рдоाрдирд╕, рдЙрдд्рддрд░реж резрезреи рдЦ)।
рд╕рдо्рдмрди्рдз-рд╕िрдж्рдз рднрдХ्рддрдХे рдЫः рд▓рдХ्рд╖рдг рдмрддाрдиेрд╡ाрд▓ा рддीрд╕рд░ा рдк्рд░рдХрд░рдг рдЖрдЧेрдХे рд╢्рд▓ोрдХрдоें рдЖрдпा рд╣ै।"
❓ рд╕рдорд╕्рдпा
рдХ्рдпा рд╣рдо рдЦुрдж рдРрд╕ी рд╕्рдеिрддि рдоें рд░рд╣рддे рд╣ैं рдХि рд╣рдоें рдХोрдИ рдЧाрд▓ी рджे рджे рддो рднी рд╣рдо рд╢ांрддि рдмрд░рдХ़рд░ाрд░ рд░рдЦें?
рдХ्рдпा рд╣рдоाрд░े рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рд╕े рд▓ोрдЧ рдХрднी рдЖрд╣рдд рдирд╣ीं рд╣ोрддे?
✅ рд╕рдоाрдзाрди (рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж рдЧीрддा рдХा рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг)
рд╢ांрдд рдорди рд╡ाрд▓ा рд╡्рдпрдХ्рддि рджूрд╕рд░ों рдХी рднी рдЪिंрддा рдХрд░рддा рд╣ै, рдФрд░ рдЖрдд्рдо-рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╕े рдЬीрд╡рди рдХो рдкрд░िрдкूрд░्рдг рдХрд░рддा рд╣ै।
рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рднाрд╡рдиाрдУं рдоें рдмрд╣рдиे рдХे рдмрдЬाрдп рдЙрди्рд╣ें рдк्рд░рдмंрдзिрдд рдХрд░рдиा рд╕ीрдЦिрдП।
рдЖрдо рдЬीрд╡рди рдоें рдЬрдм рдХोрдИ рдиाрд░ाрдЬ рд╣ो — рдкрд╣рд▓े рд╕ुрдиें, рдлिрд░ рд╕ोрдЪें, рдлिрд░ рдЬрд╡ाрдм рджें। рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕े рд╕ंрднрд╡ рд╣ै।
ЁЯдЭ Interactivity Time (рдк्рд░рд╢्рди рджрд░्рд╢рдХों рд╕े)
ЁЯСВ рдЖрдкрд╕े рд╕рд╡ाрд▓:
рдХ्рдпा рдЖрдк рдЕрдкрдиे рд░ोрдЬ़ाрдиा рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдРрд╕ी рдХोрдИ рдкрд░िрд╕्рдеिрддि рдпाрдж рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдЬрд╣ाँ рдЖрдк рдХिрд╕ी рдкрд░ рдиाрд░ाрдЬ़ рд╣ोрдиे рд╕े рдмрдЪ рдЧрдП?
рдХрдоेंрдЯ рдоें рд╢ेрдпрд░ рдХрд░ें рдЕрдкрдиी рдХрд╣ाрдиी।
рд╕рдмрд╕े рд╕ुंрджрд░ рдЙрдд्рддрд░ рд╣рдо рд╡ीрдбिрдпो рдоें рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХрд░ेंрдЧे!
❓ рдЖрдЬ рдХे рд╢ॉрд░्рдЯ्рд╕ рдоें рдкूрдЫा рдЧрдпा рд╕рд╡ाрд▓ рдеा
рдЖрдЬ рдХा рд╕рд╡ाрд▓—
рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, рднрдЧрд╡ाрди рдХो рдк्рд░िрдп рднрдХ्рдд рдХी рдХौрди-рд╕ी рдкрд╣рдЪाрди рд╣ै?""
A. рдзрди-рджौрд▓рдд
B. рдХिрд╕ी рдХो рдХрд╖्рдЯ рди рдкрд╣ुँрдЪाрдиा рд╡ рдоाрдирд╕िрдХ рд╢ांрддि
C. рд╕िрд░्рдл рдкूрдЬा рдХрд░рдиा
D. рд╢рдХ्рддि рдХा рдк्рд░рджрд░्рд╢рди
❓ рдЖрдЬ рдХे рд╢ॉрд░्рдЯ्рд╕ рдоें рдкूрдЫे рдЧрдП рд╕рд╡ाрд▓ рдХा рд╕рд╣ी рдЙрдд्рддрд░ рд╣ै —
рд╕рд╣ी рдЙрдд्рддрд░ рд╣ै– B. рдХिрд╕ी рдХो рдХрд╖्рдЯ рди рдкрд╣ुँрдЪाрдиा рд╡ рдоाрдирд╕िрдХ рд╢ांрддि
рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рдХे рдЗрд╕ рд╢्рд▓ोрдХ рдоें рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि
рд╕рдЪ्рдЪा рднрдХ्рдд рд╡рд╣ рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдХिрд╕ी рдХो рдХрд╖्рдЯ, рдкрд░ेрд╢ाрдиी рдпा рднрдп рдирд╣ीं рд╣ोрддा,
рдФрд░ рд╡рд╣ рдЦुрдж рднी рджूрд╕рд░ों рдХे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдпा рдмाрддों рд╕े рдЙрдж्рд╡िрдЧ्рди (disturbed) рдирд╣ीं рд╣ोрддा,
рдЬो рдЕрдкрдиे рдорди рд╕े рд╣рд░्рд╖, рдИрд░्рд╖्рдпा, рднрдп рдФрд░ рдЪिंрддा рдЬैрд╕ी рдирдХाрд░ाрдд्рдордХ рднाрд╡рдиाрдУं рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ै।
рдРрд╕ा рднрдХ्рдд рд╣ी рднрдЧрд╡ाрди рдХो рдЕрдд्рдпंрдд рдк्рд░िрдп рд╣ोрддा рд╣ै।
рд╣рдоें рднी рдпрд╣ рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рдХрднी рднी рдЕрдкрдиे рд╢рдм्рдж, рд╡िрдЪाрд░ рдпा рдХрд░्рдо рд╕े рдХिрд╕ी рдХो рджुрдЦ рдпा рдЪिंрддा рди рджें—рдФрд░ рд╕्рд╡рдпं рднी рдЫोрдЯी-рдЫोрдЯी рдмाрддों рд╕े рдкрд░ेрд╢ाрди рди рд╣ों। рдпрд╣ी рд╢ांрддि рдФрд░ рднрдХ्рддि рдХी рдкрд╣рдЪाрди рд╣ै।
рдХрд▓ рдХे рд╡ीрдбिрдпो рдоें рд╣рдо рдЪрд░्рдЪा рдХрд░ेंрдЧे рд╢्рд▓ोрдХ 16, рдЬिрд╕рдоें рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдмрддाрддे рд╣ैं “рдЙрд╕ рднрдХ्рдд рдХे рдЧुрдг рдЬो рджूрд╕рд░ों рдХी рдЪीрдЬों рдоें рдЗрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рдХрд░рддा”।
рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпрдХ рдФрд░ рдЬीрд╡рди-рдкрдЯрд▓ рдХो рдмрджрд▓рдиे рд╡ाрд▓ा рд╢्рд▓ोрдХ рд╣ै।
ЁЯЫС рдЕрдЧрд░ рд╡ीрдбिрдпो рдиे рдЖрдкрдХो рдХुрдЫ рд╕рдордЭाрдпा рдФрд░ рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░ाрдпा—рддो
ЁЯСН рд▓ाрдЗрдХ рдХрд░ें,
ЁЯТм рдХрдоेंрдЯ рдХрд░ें,
ЁЯФЧ рд╢ेрдпрд░ рдХрд░ें,
ЁЯФФ рдФрд░ рдЪैрдирд▓ рдХो рд╕рдм्рд╕рдХ्рд░ाрдЗрдм рдХрд░рдиा рдиा рднूрд▓ें!
рд╕्рдорд░рдг рд░рдЦें:
ЁЯСЙ рднрдЧрд╡рдж рдЧीрддा рд╕िрд░्рдл рдзрд░्рдордЧ्рд░ंрде рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдЬीрдиे рдХी рдХрд▓ा рд╣ै।
ЁЯЩП рдзрди्рдпрд╡ाрдж, рдоिрд▓рддे рд╣ैं рдЕрдЧрд▓े рдЕрдз्рдпाрдп рдоें!
Comments
Post a Comment